۸ دسامبر ۲۰۲۵ – در مطالعه ای که بر روی موش های آزمایشگاهی و سلول های انسانی انجام شد، یک ترکیب دارویی آزمایشی توانست به عنوان درمانی امیدوارکننده برای عوارض خطرناک دیابت عمل کند.
این دارو توانست از برخی عوارض دیابت مانند ترمیم ضعیف زخمها و التهاب گسترده پیشگیری و آنها را درمان کند. نکته مهم این است که اثر این دارو در پیشگیری و درمان عوارض، مستقل از کنترل قند خون بود.
ستون اصلی مراقبت از دیابت، کنترل قند خون از طریق رژیم غذایی، ورزش، حفظ وزن سالم و تزریق انسولین است. این اقدامات احتمال بروز عوارض دیابت را کاهش می دهند، اما خطر را به طور کامل از بین نمی برند.
دکتر آن ماری اشمیت، استاد پزشکی در دانشکده پزشکی NYU Grossman و مدیر برنامه پژوهش دیابت درمرکز سلامت لانگون دانشگاه نیویورک، گفت: «عوارض دیابت- که واقعاً همان مشکلاتی هستند که بیماران را بیمار می کنند، طول عمرشان را کاهش می دهند و کیفیت زندگی شان را پایین می آورند- تنها تا حدی با کنترل دقیق قند خون کاهش می یابند».
این موضوع پرسشهایی ایجاد می کند: محرک های دیگر عوارض دیابت چه هستند و آیا می توان آن ها را درمان کرد؟
دکتر اشمیت و همکارانش دهه هاست به دنبال پاسخ این پرسش ها هستند و تلاش های آنها به توسعه ی داروی آزمایشی جدید منجر شده است. در آخرین تحقیقاتشان که در اکتبر در مجله Cell Chemical Biology منتشر شد، اثرات یک داروی آزمایشی را روی موش ها و سلول های انسانی بررسی کردند. نتایج نشان داد این دارو «پتانسیل بالایی» برای محدود کردن یا پیشگیری از چندین عارضه ی دیابت دارد.
هدف گیری عوارض در منبع
این ترکیب دارویی پروتئینRAGE را هدف قرار می دهد که با پروتئین دیگری به نامDIAPH1 تعامل دارد. RAGE نخستین بار در دهه ۱۹۹۰توسط اشمیت و همکارانش معرفی شد و مشخص شد در عوارض عروقی دیابت مانند بیماری قلبی نقش دارد.
پروتئینRAGE در بسیاری از سلول ها وجود دارد، از جمله سلول های ایمنی و سلول های پوشاننده ی رگ ها. این پروتئین در غشای سلول قرار دارد و یک سر آن با مواد بیرون سلول و سر دیگر با سیگنال های درون سلول تعامل می کند. بخش بیرونی RAGE با محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته(AGEs) - پروتئین هایی که قند به آن ها چسبیده - ارتباط برقرار می کند. محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته در بدن با افزایش سن و در بیماری های مزمن مانند دیابت سریع تر تجمع می یابند.
فعال شدن RAGE توسط این پروتئین های قندی، تغییرات مضر درون سلول را آغاز می کند، از جمله فرآیندهایی که التهاب را افزایش می دهند. این تغییرات به تعاملRAGE باDIAPH1 وابسته اند. تیم پژوهشی پیش تر تلاش کرده بود اتصال AGEs بهRAGE را مسدود کند، اما موفق نشد.
با همکاری الکساندر شکتمان، زیست شناس ساختاری دانشگاه ایالتی نیویورک در آلبانی، پژوهشگران مدل دقیقی از تعامل RAGE وDIAPH1 ساختند و پیامدهای سلولی آن را بررسی کردند. آن ها نشان دادندDIAPH1 در حالت پایه با «ترمز سلولی» مهار می شود، اما پس از تعامل با RAGE این ترمز برداشته می شود و پیامدهای آسیب زا ایجاد می گردد.
آزمایشات این دارو
پژوهشگران از میان ۵۸هزار مولکول، مولکولی را یافتند که توانست تعاملRAGE وDIAPH1 را مهار کند. در آزمایش های اولیه روی موش ها، این مولکول عوارض دیابت مانند بیماری کلیوی و ایسکمی قلبی را کاهش داد. نسخه ی اصلاح شده ی همان مولکول در مطالعه ی جدید استفاده شد که ایمنی بهتری داشت.
در سلول های بیماران دیابت نوع ۱، این دارو تعامل RAGE و DIAPH1 را مسدود کرد و سیگنالهای التهابی را کاهش داد. در موش های دیابتی، استفاده ی موضعی از دارو روی زخم ها التهاب را کاهش داد و ترمیم زخم را تسریع کرد. همچنین نشان داده شد که این دارو می تواند التهاب ناشی از آلرژی را در موش ها هنگام مصرف خوراکی کاهش دهد، هرچند این روش در موش های دیابتی آزمایش نشد.
نتیجه گیری
این مطالعه نشان می دهد که هدف گیری مسیر RAGE/DIAPH1 می تواند راهی نوین برای پیشگیری از عوارض دیابت باشد، حتی زمانی که کنترل قند خون کافی نیست. پژوهشگران تأکید کردند بررسی RAGE در انواع سلول ها اهمیت دارد، زیرا عملکرد آن بسته به نوع سلول متفاوت است.
منبع:
https://www.livescience.com/health/medicine-drugs/new-drug-could-prevent-diabetes-complications-not-fixed-with-blood-sugar-control-study-hints